ZİZEK, TAXİ DRİVER VE AMERİKA

Zizek

Zizek’in “the pervert’s guide to ideology” isimli belgeselinde çeşitli filmlerde kapitalizm ve sistemle ilintili bireyin dünyasına etkiler anlatılmaya çalışılmış, Otomatik Portakal’dan Taxi Driver’a izleyenlerin pek üstünde durmadığı sahnelerin anlamsal karşılığı sistem eleştirisi üzerinden çözümlenerek gözler önüne serilmiştir. Bu belgeselin çarpıcı noktalarından biri de Taxi Driver filminde ana karakterin, yardıma muhtaç olarak gördüğü Iris karakterine yardımcı olmaya çalışmasını Amerika’nın Vietnam’da Afganistan’da Irak’ta yaptığı benzer bir yardım çerçeveli eylemiyle anlatısı. Taxi Driver’da ana karakterin Iris karakterine olan yardım çabaları Iris tarafından pek umursanmaz, istismara uğrayan, geçimini seks işçiliği yaparak kazanan Iris’ın bu yardıma kapalı durumu, yardıma ihtiyacı olduğunu düşünen ana karakteri bir süre çileden çıkarır. Geçimini hayat kadınlığı yaparak kazanan Iris artık ana karakter için kurtarılması elzem bir şeye dönüşür bu dönüşüm Iris’dan bağımsız olarak ana karakterin zihnindedir. Burada demokrasinin getirilmesi, kargaşanın son bulması için kendinde eyleme gücü bulan Amerika’nın, yardım etmeyi istediği ülkelerin aslında Amerika’nın yardımını istemediği gerçeğiyle benzeşir. Kargaşanın olduğu ülkeler en kötü hallerinde bile Amerika’nın yardımını dilemekten geri dururlar, peki Amerika ile ana karakterimizin yardım eylemi nasıl şiddet eylemine dönüşür ? Burada Zizek bu açmazın yani yardım etmeye gönüllü olanın yardımını istemeyene karşı bu durumdan ötürü şiddet patlamasına yöneldiğini anlatır. Amerika’nın yardım için gittiği ülkelerde yaptığı budur, Taxi Driver’da da filmin sonunda ana karakter olan Travis cinayet silsilesine başlar, yardım edilmesi gerekli olan kızın etrafında kim varsa öldürmeye öldürür. Zizek bu durumu da şiddetin asla soyut bir şiddet olarak anlaşılamayacağını bilişsel bir hafızanın, haritanın ürünü olduğunu, yani yardımı istenmeyen Amerika’nın veya Travis’in iktidarsızlığının üstünü örtmek için şiddete başvurduğunu gösterir.